FAİZSİZ KONUT EDİNDİRME SÖZLEŞMESİNİN FESHİ VE ORGANİZASYON ÜCRETİ İADESİ
Günümüzde pek çok vatandaş tarafından tercih edilen ve çeşitli isimler adı altında varlığını sürdüren şirketlerce faizsiz, kefilsiz ev sahibi olma vaadiyle organizasyonlar oluşturulduğu ve bu organizasyona katılan insanlardan her ay düzenli taksitler halinde tutarlar toplanarak kura çekilişi sonucunda ev edindirildiği görülmektedir. Aynı zamanda organizasyona dahil olan vatandaşlara söz konusu taksitleri kaç ay ödeyebileceği sorularak kendilerine uygun vade kapsamında gruplandırılmakta ve organizasyona katılabilmeleri için "organizasyon ücreti" adı altında komisyon denilebilecek ücretler talep edilmektedir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, bazı organizasyonlarda sistem iyi bir şekilde işlerken, bazı organizasyonlarda ise sistemin rayına iyi oturtulmadığı ve vatandaşlar tarafından taksit borçları düzenli ödenmesine rağmen ev edindirme hususunda çeşitli mağduriyetler yaşandığı görülmektedir. Organizasyonlardan çeşitli nedenlerle ayrılmak isteyen vatandaşlara ise katıldıkları sürece ödedikleri taksitlerin iadelerinin çok geç ödenmesi, organizasyon ücretlerinin ise sözleşmede ödenmeyeceğine yönelik madde bulunması nedeniyle ödenmemesi durumları söz konusudur.
Hukukumuzda "sözleşme serbestisi ilkesi" kabul edilmiş olmakla birlikte emredici hükümlere aykırı olarak düzenlenen sözleşme maddelerinin geçersiz olabileceği unutulmamalıdır. Söz konusu "konut edindirme sözleşmesi"nin tarafı olan, konut edinmek isteyen kişiler tüketici konumundadır. Karşı taraf ise çoğunlukla ticari amaçlarla hareket eden şirketlerdir. Bu nedenle taraflar arasında uyuşmazlık vuku bulması halinde 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri tatbik edilecektir. Kanun'un 5. Maddesi "haksız şartlar"ı düzenlemektedir. Yine Haksız Şart Yönetmeliği'nin 5. Maddesinde de haksız şart şu şekilde tanımlanmıştır:
" Haksız şart
MADDE 5 – (1) Tüketici ile kurulan sözleşmelerde yer alan bir şartın haksız şart olarak kabul edilebilmesi için;
a) Tüketiciyle müzakere edilmeden sözleşmeye dahil edilmesi,
b) Tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olması, unsurlarının bir arada bulunması gerekir. "
Haksız şart tüketici ile müzekkere edilmeden sözleşmeye dahil edilen ve tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe sebep olan sözleşme şartlarıdır.
Kanunda da açıkça ifade edildiği üzere, söz konusu konut edindirme sistemlerinde çoğunlukla sözleşmelerin matbu olarak düzenlendiği yani standart bir sözleşme olarak karşımıza çıktığı göz önüne alındığında, sözleşmenin tarafı olan tüketiciler ile sözleşmenin içeriğinin konuşulmadığı, müzakere edilmediği ortadadır. Bu nedenle sözleşmenin feshedilmesi halinde sözleşmeye tek taraflı olarak organizasyon şirketlerince eklenen organizasyon ücretinin iade edilmeyeceğine yönelik maddeler kanaatimizce haksız şart niteliğindedir. Bu nedenle Yönetmelik'in devamında ifade edildiği üzere haksız şart olarak düzenlenen maddeler kesin hükümsüzdür.
" Haksız şartların sözleşmeye etkisi
MADDE 7 – (1) Tüketiciyle kurulan sözleşmelerde yer alan haksız şartlar kesin olarak hükümsüzdür. Ancak sözleşmenin haksız şartlar dışındaki hükümleri geçerliliğini korur. Bu durumda sözleşmeyi düzenleyen, kesin olarak hükümsüz sayılan şartlar olmasaydı diğer hükümlerle sözleşmeyi yapmayacak olduğunu ileri süremez."
Sonuç Olarak
Gerek Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Haksız Şart Yönetmeliği gerekse yargı kararlarına göre tüketici ile müzakere edilmeden sözleşmeye eklenen maddeler haksız şart niteliğindedir ve kesin hükümsüzdür. Bu bakımdan organizasyon ücreti adı altında alınan ücretler tüketiciyle müzakere edilmeden sözleşmeye dahil edilen ve tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe sebep olan sözleşme şartı olduğundan 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereğince haksız şart niteliğinde olup kesin hükümsüz olacaktır. Açıklanan nedenlerle söz konusu ücretin tüketiciye geri ödenmesi gerekmektedir.
Eğer ev edinmek maksadıyla dahil olduğunuz organizasyondan ayrılmak ve sözleşmenizi feshederek ödediğiniz taksitleri ve organizasyon ücretini geri alma konusunda hukuki açıdan profesyonel yardım almak istiyorsanız UTU Hukuk & Danışmanlık olarak avukatlık hizmeti almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.