ARAÇ DEĞER KAYBI TAZMİNATI
Araç Değer Kaybı; meydana gelen bir kaza sonrasında araçta oluşan hasar giderilmiş olsa dahi kazadan önceki hali ile kaza sonrası arasında oluşan maddi değerdeki azalmadır.
Bir trafik kazası sonucunda, hasar gören aracın piyasa değerinin kaza yapmamış muadili araçlara göre değerinin daha az olduğu bilinmektedir. Nitekim Yargıtay’da önüne gelen uyuşmazlıklar bakımından değer kaybının belli bir tanımını yapmış ve kaza sonucunda araçta değer kaybının olmasının önlenemez bir sonuç olduğuna karar kılmıştır.
Trafik kazası sonucunda hasar gören araçta meydana gelen değer kaybının giderilmesi talebinde birtakım dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır.
İlk olarak değer kaybı tazminatının trafik kazasında hangi tarafın isteyebileceğinin tespitinin yapılması gerekmektedir.
A. Değer Kaybı Talebinde Bulunacak Taraf
1.Değer Kaybı Talebinde Bulunan Taraf %100 Kusurlu OLMAMALIDIR
Bir trafik kazası meydana geldiğinde, tarafların kusur durumlarının tespiti ilk olarak kaza tespit tutanağında kazanın gerçekleşme şekli ve yol krokisi sayesinde gerçekleştirilmektedir.
Tutanak sadece maddi hasarlı trafik kazası gerçekleşmişse kazaya karışan taraflarca anlaşmalı olarak da düzenlenebilir. Anlaşmalı kaza tespit tutanağında yazılan hususların doğru olması önem arz etmektedir. Zira bu tutanak esas alınarak taraflar haklarına ulaşmaktadır. Taraflar kendi aralarında hazırlamak istemez veya yaralamalı ve ölümlü trafik kazası meydana gelmişse kolluk kuvvetleri tarafından kaza tespit tutanağı hazırlanmaktadır.
Kolluk kuvvetleri tarafından veya taraflarca hazırlanan kaza tespit tutanağı, ortaya çıkan uyuşmazlıklarda mahkeme ve sigorta komisyonlarında alınan bilirkişi raporlarına da temel teşkil etmektedir.
2.Kaza Sonucunda hasar gören aracın perte çıkmamış olması gerekir.
Perte çıkan araçlarda değer kaybı oluşmaz çünkü araç hurdaya çıkmıştır. Kazada perte çıkan aracın kasko sigorta poliçesi bulunmuyor ise hasarın giderilmesi ve aracın piyasa rayicinin talebi için sigorta alanında uzman bir avukata danışması önem arz etmektedir.
Araçlarda değer kaybı tazminatı talebi için Trafik Sigortası Genel Şartlarda gerçekleştirilen 2021 yılındaki değişiklik ile aracın kilometre sınırı kaldırılmıştır. Eski Genel Şartlarda bu sınır 165.000 Km olarak düzenlenmişti. Ancak şu anda bu sınır kalkmış durumdadır.
Değer Kaybı Tazminatını Kazada %100 kusurlu olmayan taraf ve aracı perte çıkmamış olan tarafın talep edeceğini yukarıda belirttikten sonra diğer aşama olan, kimlerden bu değer kaybı tazminatı talep edilebilir, bu durum açıklanacaktır.
B. Değer Kaybı Talebinin Muhatapları
- Kazada Kusuru Bulunan Aracın ZMSS (Trafik Sigortası) Poliçesi Sigortacısı,
- Kazada Kusuru Bulunan Aracın sahibi,
- Kazada Kusuru Bulunan Araç Sürücüsü,
- Kazada Kusuru Bulunan Aracın Kasko Sigorta Poliçesi ve Kasko Poliçesi içerisinde İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası Klozu var ise, Kasko Sigortacısına.
Trafiğe çıkan bir aracın ZMSS (Trafik Sigorta) Poliçesi bulunması kanunen zorunludur. Bu bakımdan kazanın meydana gelmesinde kusuru bulunan aracın ZMSS (Trafik Sigortası) Poliçesini düzenleyen Sigorta Şirketine karşı sigorta poliçesi limitleri dahilinde başvuruda bulunulabilir. Trafik Sigorta Poliçesi Sigortacısı değer kaybı talebi başvurusu sonucunda meydana gelen değer kaybının tespiti halinde poliçe limitleri dahilinde bu zararı karşılamak zorundadır.
Trafiğe çıkan bir aracın ZMSS Poliçesinin bulunması kanunen zorunlu olmakla birlikte, Trafik Sigortası olmadan da trafiğe çıkan araçların olabileceği olağan bir durumdur. Bu bakımdan bu araçların kusurlarıyla sebep verecekleri trafik kazalarında, değer kaybı talebinin, ortada bir sigorta poliçesi bulunmaması nedeniyle Sigorta Şirketine yapılması mümkün olmayacaktır.
Bu durumda kazaya sebebiyet veren kusurlu araç sürücüsü ve araç sahibine karşı dava yoluna gidilmesi söz konusu olacaktır.
Kusuruyla kazaya sebebiyet veren aracın ZMSS poliçe limitleri yeterli olmadığında da, kusurlu aracın sahibi ve sürücüye karşı dava yoluyla bu talepte bulunulabilecektir.
Son olarak Kusuruyla kazaya sebebiyet veren aracın ZMSS poliçe limitleri yeterli olmadığı ancak, Kasko sigorta poliçesi içerisinde İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası Klozu bulunmakta ise, değer kaybının bu kloz çerçevesinde giderilmesi kasko sigortacısında talep edilebilir.
C. Değer Kaybı Talebinde Bulunma Yolları
- Kazada Kusurlu Olan Aracın ZMSS (Trafik Sigortası) Poliçesi Sigortacısına Başvuru
Yukarıda açıklandığı üzere, ZMSS (Trafik Sigortası) Poliçesi Sigortacısına başvuru ilk yapılması gereken işlemdir. ZMSS Genel Şartlar’da Değer Kaybı talebinde bulunulmasında istenen birtakım belgeler belirtilmiştir. Bunlar, kaza tespit tutanağı, hasar gören aracın fotoğrafları, hasar gören aracın ruhsatı, tarafların sürücü belgeleri, varsa hasar ekspertiz raporu vd. Bu hususta belgelerin toplanması ve doğru belgelerin başvuruya konu edilmesi konusunda Sigorta Hukukunda uzman avukata danışılması önem arz etmektedir. Belgelerle birlikte bir başvuru dilekçesinin de Sigorta Şirketine gönderilmesi gerekmektedir. Dilekçenin yazılması bakımından da Sigorta Hukuku alanında uzman avukattan destek alınması başvurucunun yararına olacaktır.
Sigorta şirketine başvuru yapılması zorunlu olup, işbu başvuru sonucunda Sigorta Şirketi tarafından başvurunun taraflarına ulaşmasından itibaren 15 gün içerisinde değer kaybına ilişkin tespitin yapılarak başvurucuya bildirilmesi gerekmektedir. Bu durum Karayolları Trafik Kanunun 97. Madde hükmünde düzenlenmiştir. “Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.”
Sigorta şirketi ZMSS poliçesi teminat limitleri dahilinde değer kaybı ödemesini gerçekleştirir. Değer kaybı ödemesinin normaldeki değer kaybından düşük olması ya da sigorta şirketi tarafından bu başvurunun sonuçsuz bırakılması halinde ise Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuruda bulunmak ya da dava yoluna gidilmesi gerekecektir. Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru veya dava yoluna gidilmesi gerekiyorsa mutlaka profesyonel bir destek alınması gerekecektir.
- Kazada Kusurlu Olan Araç Sahibi ve sürücüye karşı Dava Yolu
Kazaya kusuruyla neden olan aracın ZMSS (Trafik Sigortası) Poliçesi teminatları yeterli gelmezse, araç sahibine ve araç sürücüsüne karşı haksız fiil hükümleri uyarınca dava yoluna gidilebilir. Bu hususta da profesyonel bir destek alınması davanın değer kaybına uğrayan araç sahibinin zararının giderilebilmesi bakımından önem arz etmektedir.
- Kazada Kusurlu Olan Aracın Kasko Sigorta Poliçesinde İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası Klozu bulunması halinde Kasko Sigortacısı Şirkete Başvuru Yolu
Bir trafik kazası meydana geldiğinde, araçta değer kaybının meydana gelmesinin kaçınılmaz olduğunu ve bu değer kaybının tazmini ile mükellef ZMSS Sigortacısı Şirket ve araç sahibi, sürücüsü olduğunu yukarıda açıklamıştık. Son olarak kazaya kusuruyla neden olan aracın kasko sigortacısının bulunması halinde, kasko sigorta poliçesinde İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası Klozu bulunmakta ise, değer kaybı başvurusunun ZMSS Poliçesi Sigortacısına başvurunun teminat limitleri dahilinde kalmaması nedeniyle reddi halinde kasko sigortacısına başvuru imkanı ortaya çıkacaktır.
Basit bir örnekle açıklamak gerekirse; bir trafik kazası meydana geldiğinde karşı aracın %100 kusurlu olduğu varsayımında, sizin aracınızda meydana gelen hasar ve değer kaybından karşı aracın ZMSS poliçesi sigortacısı teminat limitleri dahilinde sorumlu olacaktır. ZMSS Poliçesi teminat limitleri her yıl devlet tarafından güncellenmekte olup sabittir. Bu bakımdan aracınızda meydana gelen hasar + değer kaybının ZMSS poliçesi kapsamında tamamen giderilmesi mümkün olmayabilir. Bu durumda, teminat limitleri dışında kalan kısımlar bakımından kasko sigortacısına veya araç sahibi, sürücüsüne karşı bu taleplerde bulunulabilir.
Kasko sigortacısına başvuru usulü de ZMSS Poliçesi Sigortacısına başvuru şekliyle aynıdır. Başvurunun 15 gün içerisinde sonuçlanmaması veya eksik sonuçlanması halinde Kasko Sigortacısı Şirkete karşı Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru ya da dava yoluna gidilebilir.
D. Değer Kaybı Tazminatı Talebinde Zamanaşımı Süresi
6098 sayılı Borçlar Kanununun 72. Maddesi uyarınca “Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır.”
Buna göre, araç değer kayıplarına ilişkin taleplerde zararın ve tazminat yükümlüsünün öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl kazanın meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıl içerisinde zamanaşımına uğrar.
SONUÇ
Araç Değer Kaybı Talebinde bulunmanın yolları yukarıdaki gibidir ancak profesyonel bir destek alınmadan bu işlemlerin tam ve doğru şekilde yürütülmesi bakımından hak kayıpları ortaya çıkabilecektir. Bu nedenle sigorta hukuku alanında uzman bir avukat ile bu işlemlerin yürütülmesi hak sahibinin hakkına daha hızlı ve tam kavuşmasını sağlayacaktır.